Eta badakizu: hemen gaude!
Kasu Klinikoa
PAC-ean artatutako 50
urte inguruko emakume baten kasua da ondorengoa.
24 ordu lehenago tiroides
guruina guztiz kendu zioten eta kaltzioa eta D bitamina hartzen ari zen.
Tratamendua hartzen hasi ostean, digestio txarrak nabaritzen hasi zen eta hori
hobetzearren omeprazola eta almagatoa hartuak zituen.
Horrenbesteko ondoezina
sortarazten zion kaltzioak, dosiren bat ere hartu gabea zuela PAC-era etorri
aurretik.
Emakumeak zer egin
zezakeen jakin nahi zuen egoera hobetzearren.
Sortu zitzaizkidan
zalantzak hauek izan ziren:
-Omeprazol edo almagatoa
hartzeko arazorik ba al zegoen pazientea hartzen ari zen bezela?
-Kaltzio dosia txikitu,
dosi txikiagoetan banatu egunean zehar edo dosiren bat kendu al zitekeen kaltzio
beherakadaren arriskua haunditu gabe?
Ikusirik almagatoak
kaltzio eta fosfatoen mailak gutxitu ditzakeela, ez hartzeko erabakia hartu genuen
eta ezarritako kaltzio dosia osorik hartu zezan hurrengo kaltzio kontrola egin
arte.
Egun batzuetara jakin
genuen emakume honek tetania bat egin zuela eta ingresatua izan zela guk artatu
eta 24 ordu beranduago.
Ondorioz, galdera batzuk sortu zitzaizkigun:
Zer izan zen tetania
eragin ziona? Kaltzio dosiren bat ez hartu izana? Almagato edo omeprazola hartu
izana? Biak? Zenbateko arrisku maila dago tiroidesa kendu ostean kaltzio
jeitsiera larri bat gertatzeko?
Duda hauek argitzearren bilaketa bat egitea
erabaki nuen.
Caso Clínico
Paciente de aproximadamente 50 años
tiroidectomizada hacía 24 horas que
valoramos en el PAC refiriendo epigastralgia
con pirosis tras toma de calcio. Había tomado almagato con omeprazol sin notar
mucha mejoría y había dejado de tomar alguna de las dosis de calcio que le
correspondía tomar tras la tiroidectomia total
Decidimos que siguiera tomando el calcio sin
modificar la dosis hasta el siguiente control de niveles de calcio y tener
cuidado con la toma de almagato al poder depleccionar los niveles de fosfato y
calcio.
A los días supimos que la paciente había sido
ingresada por un cuadro de tetania.
Tras esto nos surgieron varias dudas:
¿Cuál fue el motivo del cuadro de tetania? ¿el
no haber tomado todas las dosis del calcio? ¿la toma de antiácidos o
inhibidores de la bomba de protones? ¿ambas cosas?¿cuál es el riesgo de
hipocalcemia severa posterior a la tiroidectomía?
Para aclarar todas estas dudas decidí hacer una
revisión.
Kaltzioaren metabolismoa eta efektu desiragaitzak
Kaltzioa hartzeko bi modu
nagusi daude, kaltzio karbonatoa eta kaltzio zitratoa.
Kaltzio karbonatoa da
erabiliena eta xurgapen hobea du janarekin hartzen denean. Bere xurgapena
jaitsi egiten da protoi bonbaren deuseztatzaileeakin (omeprazol) edo H2
blokeatzaileekin (ranitidina) hartuta.
Efektu desiragaitzatzen
artean, nefrolitiasis kasuak ikus ditzakegu ( kaltzioa dosi altuetan hartuz gero).
Idorreria eta dispepsia
kasuak ere ikus daitezke.
Burdin eta tiroides
hormonaren xurgapenean aldaketak sortu ditzakenez, elkarrengandik banandurik hartu
behar dira, eguneko momentu desberdinetan.
Oraindik aztergai dagoen
efektu desiraitz bat arrisku kardiobaskularraren igoera da.
D-bitaminaren kasuan, egokiagoa omen da,
Kolekalziferol moduan (D3) hartzea.
Kaltzio jaitsiera tiroides guruina kendu ondoren
Tiroides glandula kendutakoan ondorengo arazoak sortu daitezke:
• zauriaren infekzioa
• keloide motako orbaina
• aldi baterako edo behin betiko
hipoparatiroidismoa (kaltzio jaitsiera)
• nerbio
laringeoaren lesioa
Hipoparatiroidismoagatiko
kaltzio jaitsiera da tiroidektomia ondorengo arazorik ohikoena. Aldi baterako
gertatzen da kasurik gehienetan eta tiroidesa guztiz kentzen zaien pazienteen
%60-90k jasaten du, lehenengo 24 ordutan. Behin betiko kaltzio beherakada ordea, kasuen %1-2k besterik ez du jasaten.
Garrantzitsua da tiroidesa kendu beharreko egunean bertan eta hurrengo egunean kaltzio
eta albumina kontrolak egitea, bi datu hauen arabera kalkulatzen baitira
ondoren hartu beharreko kaltzio eta D bitaminaren dosi zehatzak.
Kaltzio
beherakadaren sintomak aldakorrak izan daitezke.
Kaltzio
beherakadaren kasurik nabarmenena TETANIA da (giharreen eta nerbioen suminkortasuna)
Sueroan dagoen kaltzio maila 7-7,5 mg/dl azpitik egon ohi da tetania kasuetan.
Horrelakoetan kaltzio mailaz gain, magnesio beherakadak, potasio mailak eta azido-base
egoerak.(alkalosiak) eragiten dute.
Izan
ditzakeen ezaugarrien artean, maila arinagoko eta larriagoko sintomak daude.
Sintoma
arinagoen artean daude parestesiak (aho inguru, mingain, esku eta oinetan) eta giharreetako
espasmoak.
Sintoma
larriagoen artean laringoespasmoa eta konbultsioak ikus ditzakegu.
Tetaniaren
sintomak maila sentsorial eta funtzio motorretan agertzen dira.
• Sintoma sentsorialak
hiperbentilazioaren
ondorioz sortzen dira. Honek arnas alkalosi bat izaten du ondoriotzat , odoleko
Ph igoera batekin eta ondorioz parestesiak areagotzen dira.
• Sintoma motoreen artean
ondorengoak ikus ditzakegu:
-zurruntasuna
eta abilezia falta, giharreetako minak, giharretako espasmoak eta karranpak
-espasmo
karpo-pedala (behatzen luzatzea)
-espasmoak
arnas giharretan eta glotisean (laringitis estridulosa)
• Sintoma autonomikoak
ere eman
ditzake: izerdia, bronkioetako espasmoa eta kolikobiliarrak
Bi zeinu
bereizgarri ikusi daitezke tetania kasuetan giharretako irritabilidade horren
ondorioz sortuak:
Trousseau
zeinua (espasmo
karpo-pedala induzituz, presio arterial sistolikoaren gainetik esfingomanometroa
puztuta mantenduz 3 minutuz) eta Chvostek zeinua (alde bereko
aurpegiko giharreak estimulatuz, belarri aurrean nerbio faziala ikutuz)
Kaltzio
beherakadaren ondorioz beste zenbait egoera ere sortu daitezke:
Konbultsioak,
QT-aren luzatzea, papiledema eta digitalaren efektua deuseztea.
Bestalde,
kontuz ibili behar da kaltzioaren metabolismoan eragin dezaketen medikazioekin.
-Kaltzio
kelanteak:
kaltzio ionizatuaren maila jeisten dute.
-Bifosfonatoak: batez ere
dosis altuetan erabilita.
-Cinacalcet:
giltzurrun gutxiegitasunagatiko hiperparatiroidismoan erabilia.
-Kimioterapikoak: kombinazio
ohikoena 5-fluorouraziloa +leucovorin izan ohi da.
-Foscarnet:
inmunogutxituetan CMV eta herpesak sorturiko gaitzak sendatzeko erabilia.
Tratamentu profilaktikoa
kasu hauek ekiditzeko ondorengoa izan ohi da:
- Kaltzio karbonatoa 2-3 gr 2-4 dositan banatuta egunean zehar. 6 asteetan mantendu beharra dago, kaltzio jaitsierak eragindako sintoma eta odolean dagoenkaltzio mailaren arabera.
- D bitamina: 0,5 mcg egunean 1-2 astetan zehar.
·
EZ UTZI GOMENDATUTAKO KALTZIO DOSIA HARTZEARI TIROIDES GURUINA
KENDUTAKOAN KALTZIO BEHERAKADAREN ARRISKU ALTUA DELA ETA
·
KONTUZ KALTZIOAREN METABOLISMOAN ERAGITEN DUTEN MEDIKAZIOEKIN
|
Metabolismo del calcio y efectos secundarios
Existen 2 formas
principales de tomar calcio: en forma de carbonato cálcico y
citrato cálcio. El
primero es el más utilizado pero presenta algún inconveniente.
Disminuye la absorción
de los inhibidores de la bomba de protones y los inhibidores H2.
Entre los efectos
secundarios del calcio podemos ver el riesgo aumentado de nefrolitiasis (a dosis
altas de ingesta de calcio). Pueden presentar también estreñimiento y
dispepsia.
Interfiere en el
metabolismo del hierro y de la hormona tiroidea por lo que se recomienda no realizar
su toma conjuntamente.
El aumento del riesgo
cardiovascular todavía no está claro.
En cuanto a la vitamina D, se recomienda
tomarlo en forma de colecalciferol (D3).
Hipocalcemia
•Tras una
tiroidectomía la complicación más frecuente es la HIPOCALCEMIA transitoria
•Una de las
manifestaciones de esta hipocalcemia es la TETANIA, que se
caracteriza por la irritabilidad neuromuscular, presentando :
+18.17.12.png)
Existen además dos signos característicos:
+18.17.36.png)
+18.17.12.png)
+18.17.36.png)
Cuidado con la medicación que
puede alterar el metabolismo del calcio:
-Quelantes del calcio: descienden
los niveles del calcio ionizado. EDTA.
-Bifosfonatos: sobre todo
utilizados en dosis elevadas.
-Cinacalcet
-Quimioterápicos: la combinación
más frecuente suele ser 5-fluouracilo + lecuovorin
-Foscarnet
El tratamiento profiláctico para
prevenir estos casos suele ser el siguiente:
- Carbonato cálcico 2-3 gr en 2-4 dosis repartidas a lo largo del día. Hay quemantenerlo durante 6 semanas, en función del los síntomas ocasionados por la hipocalcemia y los niveles de calcio en sangre.
- Vitamina D: 0,5 mcg al día durante 1-2 semanas.
· NO DEJAR DE TOMAR LA DOSIS INDICADA DE CALCIO TRAS TIROIDECTOMIA
POR PRESENTAR RIESGO ELEVADO DE HIPOCALCEMIA
· CUIDADO CON LOS MEDICAMENTOS QUE INTERACCIONAN
EN EL METABOLISMO DEL CALCIO
|
Bibliografia:
-Up To date:
• Treatment of hypocalcemia (noviembre 2012)
• Clinical manifestations of hypocalcemia (noviembre 2012)
• Diagnostic approach to hypocalcemia (noviembre 2012)
• Treatment of hypocalcemia (noviembre 2012)
Egilea/Autora: Arantxi Iriondo, Bengoetxea EAG medikua
No hay comentarios:
Publicar un comentario